Mamoqrafiyada BIRADS Nedir?
Mamoqrafiyada kütlələr, strukturun pozulması, mikrokalsifikasiyalar və ya asimmetriya adlanan kalsifikasiya ocaqları şəklində tapıntılar təsbit edilə bilər. Bu tapıntılar həm xoşxassəli şişlərdə, həm də xərçənglərdə təsbit edilə bildiyi üçün döş radiologiyasında təcrübəli bir radioloq tərəfindən qiymətləndirilməlidir.
Qiymətləndirmədən sonra rentgenoloqlar öz nəticələrini və tövsiyələrini digər həmkarlarına aydın və dəqiq şəkildə çatdırmaq və öz təqiblərini asanlaşdırmaq üçün döşün vəziyyətini bəzi rəqəmlərlə təsnif edir. Döş görüntüləmə hesabatlarında BIRADS (Breast Imaging Reporting and Data System) adlı təsnifat istifadə olunur.
BIRADS Təsnifatı:
- BIRADS 0: Əlavə görüntüləmə üsullarına ehtiyac
- BIRADS 1: Normal tapıntılar
- BIRADS 2: Tamamilə xoşxassəli tapıntılar
- BIRADS 3: Yəqin ki, xoşxassəli tapıntılar
- BIRADS 4: Şübhəli tapıntılar
- BIRADS 5: Çox güman ki, bədxassəli tapıntılar
- BIRADS 6: Biopsiya ilə döş xərçəngi diaqnozu qoyulmuş xəstələr
BIRADS-5 o deməkdir ki, sizdə 90%-dən çox ehtimalla xərçəng var. Dərhal hər iki döşün MRT müayinəsindən keçməli və dərhal biopsiya etməlisiniz. MRT mamoqrafiya və USM ultrasəs ilə aşkar edilə bilməyən bəzi zədələrin və qoltuqaltının qiymətləndirilməsi üçün bələdçidir. Elmi araşdırmalarda göstərilmişdir ki, əməliyyatdan əvvəl çəkilən MR müayinəsi xəstəyə tətbiq olunacaq cərrahi müalicəni təxminən %20 nisbətində dəyişdirir. Mən 2006-cı ildə təqdim etdiyim ixtisas dissertasiyasında da bu mövzunu araşdırdım. Bununla belə, BIRADS 5 lezyonlarında biopsiyadan əvvəl süd vəzilərinin MRT müayinəsi tövsiyə olunur, çünki bəzən anlaşılmazlıqlara səbəb ola biləcək siqnallar biopsiyadan sonra yaranır. Artıq süd vəzisi üzrə ixtisaslaşmış mərkəzlərdə çalışan təcrübəli cərrahlar mütləq əməliyyat olunacaq xəstənin MRT müayinəsindən keçmək və hesabda olmayan başqa bir diqqətin olmamasına əmin olmaq istəyirlər. Ancaq bəzi cərrahlar MRT müayinələri ilə vaxt itirmək istəmirlər. Bunun səbəbi kimi; Bir çox mərkəzlərdə aparılan MRT-nin keyfiyyəti və ya MRT-ni şərh edən rentgenoloqun təcrübəsi kifayət etmədiyi üçün MRT-lərin lazımsız yerə şübhəli ocaqları göstərərək müalicə prosesini uzada biləcəyini iddia edirlər. Bununla belə, bilməliyik ki, ediləcək ən yaxşı şey əməliyyatdan əvvəl yüksək keyfiyyətli süd vəzilərinin MRT-si və onu qiymətləndirmək üçün təcrübəli döş rentgenoloqunun müayinəsindən keçməkdir. Bu sayədə erkən dövrdə xərçəngin təkrarlanmasının qarşısı böyük ölçüdə alınır və digər üsullarla diqqət çəkməyən başqa bir fokusun 5% ehtimalla eyni seansda müalicəsi mümkün olur.
Süd vəzi müayinə sənədlərində BIRADS sözünü tez-tez görürsüz. Düzdür, bəzən onun açıqlamasını da yazırıq. Amma qeyd edirik ki, sizlərə təqdim edilən müayinə rəylərində BIRADS ilə yazılanlar sizin üçün yox, müalicə həkiminiz üçündür. Əgər sizin USM, mammoqrafiya və MRT rəyinizdə BİRADS-5 yazılıbsa, bu təhlükə deməkdir. Radioloqlar sizin süd vəzinizdə xərçəngin bütün klassik görünüşünü əks etdirən görüntülər əldə ediblər. Bu rəy 95% bədxassəli kütlə görüntüsüdür və mütləq onkoloqun baxışı, biopsiya məsləhətdir. Sağlam qalın və inanın ki, hər biriniz bizim üçün çox dəyərlisiniz. Qeyd: Xərçəng ÖLÜM HÖKMÜ DEYİL, SADƏCƏ VAXTI İTİRMƏYİN.
.
